In 2020 maakte ik kennis met Pauline Gransier en haar moeder. Dit werd een memorabel interview en de start van een mooi contact. Ik sprak met haar over de onzekerheid die ze voelde over parttime werken met een Wajong uitkering. Niet zozeer onzeker over werken, maar over het verrekenen van haar inkomsten met de uitkering. En de impact van fouten die in de proces gebeuren, die doorwerken naar haar toeslagen en andere regelingen. En de moeite om iemand te vinden in een groot systeem die het voor haar ging oplossen.

Liever werken, maar stoppen door gedoe uitkering

Veel respondenten die we in dit onderzoek hebben gesproken werken graag. Werk betekent ook voor hen veel meer dan alleen inkomen. Maar voor één op de drie werkende respondenten zorgt de financiële stress en onzekerheid rond de inkomstenverrekening ervoor dat zij niet meer uren zouden willen gaan werken of niet meer opnieuw willen werken als hun huidige baan stopt. Dit onderzoek laat zien dat (de uitvoering van) de wet voor hen averechts werkt: de gevolgen van de inkomstenverrekening werken bestaansonzekerheid in de hand en ontmoedigen daardoor arbeidsparticipatie.

We zien in dit onderzoek ook dat er op een aantal vlakken doelverschuiving  optreedt.  Dit betekent dat in de uitvoering van het sociaal beleid de oorspronkelijke doelen van de wet/ interventie uit het zicht zijn geraakt.

• Zo zijn uitvoeringsorganisaties de afgelopen jaren gefocust geweest op een efficiënte uitvoering, mede ingegeven door de taakstellingen en bezuinigingen vanuit opeenvolgende kabinetten. In die efficiëntie zijn uitvoeringskeuzes gemaakt die leiden tot inkomensonzekerheid.
• Bij gemeenten en UWV is er daarnaast veel aandacht geweest voor rechtmatigheid, boven doelmatigheid. Het bieden van inkomenszekerheid aan uitkeringsgerechtigden werd daarin ondergeschikt aan het (eerst) willen vaststellen van het recht op uitkering.
• Communicatie is niet afgestemd op de informatiebehoefte van de klant, maar is vooral een weergave van het interne proces. Begrijpelijke taal is niet genoeg.

Niet alleen rapporteren maar ook oplossingen bieden

In dit project leverden we naast de uitgebreide rapportage ook concrete tools op ter verbetering.

• Ervaringsverhalen op www.loontwerken.nu.
• Een serious game waarin je "een uur in de bijstand ervaart'